خواص گیاه گچ دوست Gypsophila
کلیات گیاه شناسی
نام فارسی: گچ دوست دالکی (ژیپسوفیل، گچ دوست، عروس)
نام علمی: Stapf biovulata Gypsophila
نام انگلیسی: Gypsophila
گیاهی چند ساله، خشبی و پوشیده از کرک های غده دار به همراه برگ های بیضوی، نوک تیز و دمبرگ دار میباشد. گل های آن کوچک, سفید فام و مجتمع در گل آذین های خوشه گرزن است و میوه آن فشرده – تخت است. اما گونه ای از این گیاه که در ایران بدست می آید، گیاهی یکساله، ایستا و به ارتفاع ۱۰ تا ۸۰ سانتیمتر است که توسط بذر تکثیر می یابد. ساقه آن ضخیم، منفرد و در بخش های بالا دارای انشعابات فراوانی است که در تمام جهات پخش شده است.
بخش های میانی ساقه دارای کرکهای بلند و زبر است اما بخش های پایینی و انشعابات منتهی به گل آذین، بدون کرک می باشند. برگهای این گیاه متقابل، سرنیزه ای شکل همراه با نوک دراز به طول ۳ تا ۱۰ سانتی متر و عرض ۱ تا 2.5 سانتیمتر است که در قسمت پایین، تقریبا به هم پیوسته هستند. این برگها ممکن است دارای کرکهای غده ای بلند و یا بدون کرک باشند.
این گیاه تنها از دالاکی در نزدیکی بوشهر جمع آوری میشود.
ترکیبات:
ریشه این گیاه دارای ساپونین, ساپوتوکسین (ژیتاژین و ژیتاژینین)، لاكتوزین و اندکی چربی است.
مصارف زینتی
به دلیل داشتن گلهای بسیار زیبا و معطر، این گیاه جزء گیاهان زینتی به حساب می آید.
خواص دارویی:
- عصاره این گیاه معرق, مدر, ضد میکروب و تصفیه کننده خون بوده و برای درمان رماتیسم، نقرس، بیماری های انگلی و بیماری های عفونی تجویز میشود.
- از نظر کاربرد دارویی، ریشه آن دارای ۲۰-۱۰ ٪ ساپونین است که در معالجه ناراحتی های تنفسی به کار می رود.
