جوش غرور جوانی یا آکنه

به منافذ بسته شده غدد چربی (دانه های سر سیاه و سرسفید)، جوشرها ضایعات عمیق تر (کیست ها) آکنه گفته می شود که در صورت، گردن، سینه، پشت، شانه ها و بازوها بروز می کند. بیشتر نوجوانان، کم و بیش آکنه را تجربه کرده اند. با این حال، این بیماری به گروه سنی خاصی محدود نمی شود و ممکن است بزرگسالان (حتی تا چهل سالگی) نیز به آن مبتلا شوند. أكنه بعد از چند سال، خود به خود خوب میشود؛ ولی نمی توان آن را به حال خود رها کرد.

اگر آکنه درمان نشود، ممکن است تا پایان عمر جوشهایی بد شکل روی پوست باقی بگذارد که البته باز هم قابل ترمیم هستند.

أكند چگونه به وجود می آید؟

افزایش طبیعی هورمون های مردانه در نوجوانی (بلوغ) در هر دو جنس پسر و دختر، موجب می شود که غدد چربی پوست، بزرگتر و فعال تر شود. این غدد در قسمتهایی از بدن مانند: صورت، پشت، شانه ها و قفسه سینه وجود دارد که به آکنه شایع است. باید توجه داشت که آکنه به ندرت از اختلالات هورمونی ناشی می شود. غدد چربی پوست با مجرای خروجی مو که به اصطلاح فولیکول نامیده می شود ارتباط دارد. این غدد، ماده ای چرب تولید می کنند که از راه منفذ خروجی فولیکول به سطح پوست می ریزد و به نظر می رسد که چربی سبب تحریک مجرای فولیکول می شود؛ از این رو سرعت جدا شدن سلول ها از جداره افزایش می یابد. این سلولها با اتصال به یکدیگر، لخته ای به وجود می آورند. بسته شدن مجرای فولیکول با این لخته، شرایط را برای رشد باکتری های داخل مجرا فراهم می کند و مواد شیمیایی این باکتری ها، دیواره فولیکول را تخریب می کند.

چربی پوست، باکتری ها و باقی مانده سلول های مرده جداره فولیکول در سطح پوست موجب قرمزی، تورم و تجمع چرک می شود که همان علایم آکنه است.

عوامل ایجاد یا تشدید آكنه:

بهداشت پوست: اکنه از الودگی و کثیفی پوست به وجود نمی آید. ماده موجود در نوک جوش های سرسیاه را چربی خشک شده و سلولهای مرده تشکیل میدهد که منفذ خروجی فولیکول مو را مسدود کرده است. برای مراقبت طبیعی از پوست، باید روزی دو بار صورت را با صابون ملایم و آب ولرم شست. شستشوی زیاد ممکن است سبب بدتر شدن آکنه شود. شستشوی مرتب با شامپو نیز توصیه می شود. اگر موی سر، جرب باشد، شاید لازم باشد که دفعات شستشو افزایش یابد.

برنامه غذایی: غذاها نقشی در ایجاد آکنه ندارند. متخصصان پوست در مورد اهمیت برنامه غذایی در درمان آکنه عقاید متفاوتی دارند؛ اما مسلم و قطعی است که رعایت برنامه غذایی شدید و سخت هیچ تأثیری در بهبود آکنه نخواهد داشت.

با این حال، بعضی از مردم دریافته اند که بعضی از غذاها باعث بدتر شدن آکنه در آنها شده است. در این صورت، از خوردن این گونه غذاها باید اجتناب کرد.

نور خورشید: برنزه شدن پوست، آکنه را مخفی می کند؛ ولی فواید آن زودگذر است. همچنین نور خورشید سبب پیری زودرس پوست و ابتلا به سرطان پوست می شود. بنابراین باید از تماس زیاد با نور خورشید، استفاده از چراغهای خورشیدی، آفتاب سوختگی و برنزه شدن، خودداری کرد. بهتر است برای پوستهای آکنه ای از کرم یا پودر ضد آفتاب مناسب استفاده شود. اگر از کرم پودر یا کرم مرطوب کننده استفاده می کنید، باید از کرم هایی که بدون چربی اند (Oil Free) استفاده کنید و تنها به این که پایه آبی (Water base) داشته باشند اکتفا نکنید. فراورده هایی انتخاب کنید که آکنه زا (Acegnic) و کومدون زا (comedogenic) نباشند. همچنین هر شب باید مواد آرایشی را با آب و صابون از روی پوست پاک کرد.

درمان:

درمان آکنه، فرایندی پیوسته و طولانی است. همه درمان های آکنه بر پیشگیری از بروز ضایعات جدید متکی است. ضایعات موجود باید خودشان بهبود یابند که زمان می طلبد. تا یک ماه پس از شروع درمان مناسب و موثر، بیشتر از 10% بهبود در ضایعات، مورد انتطار نیست و مهار کردن کامل ضایعات ممکن است تا 6 ماه طول بکشد. روش های درمانی که متخصصان پوست و مو پیشنهاد می کنند نیز با توجه به نوع آکنه، تفاوت خواهند داشت. آگاه کردن پزشک از نوع موادی که به پوست مالیده می شود یا نوع داروهایی که مصرف می گردد در انتخاب روش صحیح درمان آکنه بسیار با اهمیت است. تغییرات عادت ماهیانه در زنان نیز در آکنه موثر است و باید پزشک را از آن آگاه کرد.