خواص و مضرات نعناع Peppermint

(نام علمی Mentha Piperita)

کلیات گیاه شناسی

نعناع گیاهی است علفی و چند ساله که علاوه بر ساقه زیر زمینی، که گیاه را در خاک مستقر می سازد، دارای ساقه هوایی نیز هست. از محل گره های ساقه که در تماس با زمین است، ریشه ها خارج شده که ساقه جدید را درست می کند. بنابراین اگر شما فقط یک ساقه نعناع در باغچه خود بکارید، بزودی تمام باغچه شما پر از نعناع می شود. برگهای نعناع بیضی شکل، نوک تیز و دندانه دار می باشند. گل های آن بسته به نوع نعناع ممکن است قرمز، ارغوانی یا سفید باشد. نعناع در مناطق معتدل و آفتاب گیر به خوبی رشد می کند.

نعناع از قدیم الایام به عنوان یک گیاه معطر و اشتها آور و برای ناراحتی های دستگاه گوارش بکار رفته است. بقراط پدر علم طب، از نعناع در نوشته های خود یاد کرده است. در قرون وسطی از نعناع در معالجه بیماریها و برای التیام زخم ها و درمان درد گزیدگی زنبور استفاده می کردند.

ترکیبات شیمیایی

نعناع دارای ماده ای به نام منتول می باشد که ایجاد احساس خنکی در دهان می کند. مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از ۳۵ تا ۵۵٪ تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر کنده شود، مقدار منتول آن تا حدود ۳۰٪ پایین می آید.

خواص نعنا

نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتا گرم و خشک است و از نظر خواص دارویی از پونه قوی تر است. از نعناع اسانس، روغن و تنتور تهیه می کنند که مصارف طبي مختلفی دارد.

• نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد.
• نعناع تقویت کننده معده و بدن است.
• نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است.
• یک فنجان چای گرم نعناع، سینه را آرام می کند.
• نعناع مسکن، آرام بخش و قاعده آور است.
• استفاده از نعناع درد شکم را برطرف می کند.
• نعناع درمان سرماخوردگی و آنفوانزا می باشد.
• نعناع ناراحتی های عصبی را برطرف می کند.
• برای تسکین درد دندان، نعناع را در دهان گذاشته و بجویید.
• آشامیدن چای نعناع و یا عصاره نعناع، خونریزی سینه را قطع می کند.
• کمپرس نعناع، درد سینه و پهلو را از بین می برد.
• نعناع کرم های روده و معده را می کشد.
• برای از بین بردن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ، نعناع را با انار ترش بخورید.
• نعناع ادرار را زیاد می کند.
• برای رفع قولنج و دردهای روده و معده و هضم نشدن غذا، چای نعناع بنوشید.
• برای از بین بردن گلو درد، چای نعناع غرغره کنید.
• نعناع معرق است، بنابراین تب را پائین می آورد.
• در هنگام سرماخوردگی بینی را با چای نعناع بشویید.
• یکی از فرآورده های نعناع، اسانس نعناع است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعناع تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای ۵۰٪ تا ۷۰ ٪ منتول می باشد. اسانس نعناع که در کشور انگلستان تهیه می شود شهرت خاصی دارد. این اسانس بعنوان تقویت کننده معده، بادشکن، ضد عفونی کننده، رفع دل پیچه بچه ها و اسهال بکار می رود. برای استفاده از اسانس نعناع، کافی است که مقدار یک تا سه قطره آن را با یک لیوان آب و یا نوشابه مخلوط کرده و بنوشید.
• برای رفع سردردهای میگرنی می توان پمادی بصورت زیر تهیه کرد و در نقطه ای که درد می کند بمالید.

  اسانس نعناع 3گرم

  روغن زیتون 2گرم

  لانولین 5گرم

• برای ضدعفونی کردن بینی، محلولی بصورت زیر تهیه کرده و به مقدار ۵ قطره در هر سوراخ بینی بچکانید.

  اسانس نعناع 1گرم

  روغن بادام شیرین 40گرم

• اگر بدن شما خارش دارد، مقدار ۲ گرم اسانس نعناع را در ۵۰ گرم وازلین ریخته و خوب با هم مخلوط کنید و در محل خارش بمالید.
• اگر از بیماری رماتیسم و آرتروز رنج می برید، از روغن نعناع استفاده کنید. طرز استفاده از آن به این صورت است که ۲ قطره روغن نعناع را با یک قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط کرده و محل های دردناک را با آن ماساژ دهید.
• برای رفع سردرد، از کمپرس نعناع استفاده کنید. بدین ترتیب که ۱۰ قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید. سپس یک پارچه که به اندازه پیشانی باشد، در آن فرو برده و آب اضافی آن را بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها بگذارید تا سردرد برطرف شود.
• نعناع بهترین دوست کبد است. کبد را تمیز کرده و صفرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پائین می آورد. برای این مورد چای نعناع را قبل از غذا بنوشید.

مضرات نعناع

نعناع با تمام خواصی که گفته شد، اگر زیاد مصرف شود، سیستم گوارشی را تحریک می کند. اگر شما ۲ تا ۳ فنجان چای نعناع در روز بنوشید بهتر است که بعد از دو هفته چند روزی آن را قطع کرده و دوباره شروع کنید.

اسانس نعناع را نباید به مقدار زیاد برای کودکان و نوزادان استفاده کرد زیرا روی حركات تنفسی و قلب اثر گذاشته و ممکن است که خطرناک باشد. اگر اسانس نعناع به مقدار زیاد مصرف شود، فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع، استفراغ و درد معده می شود.