خواص کنجد Sesame

نام علمی (Sesamus indicum)

کلیات گیاه شناسی:

کنجد گیاهی است یکساله با ارتفاع حدود یک متر که قسمت انتهایی ساقه آن پوشیده از کرک است. برگهای آن بیضی، باریک و نوک تیز است. گل های آن به رنگ سفید و یا قرمز و بطور تک تک در کناره برگ های قسمت انتهایی ساقه ظاهر می شود.

میوه این گیاه به صورت کپسول و داخل آن دانه های کوچک، مسطح و بیضوی است که دانه کنجد نامیده می شود و قسمت مورد استفاده این گیاه است.

وطن اصلی کنجد هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است. در حال حاضر چین بزرگترین تولید کننده کنجد در دنیا می باشد. هندوستان و حبشه از نظر تولید بعد از چین قرار دارند. در ایران نیز مقداری کنجد تولید می شود که بیشتر آن به مصرف تهیه روغن و حلوا ارده می رسد.

ترکیبات شیمیایی کنجد

کنجد دارای پروتئین، ویتامین های B , D , E , F و لسیتین Lecithin می باشد. مقدار روغن آن در حدود ۵۰٪ است. روغن کنجد مرکب از حدود ۷۰٪ اسیدهای چرب اشباع نشده مانند: لینولئیک اسید ، اولئیک اسید و مقداری اسیدهای چرب اشباع شده مانند: اسید پالمتیک و آراشیدیک اسید می باشد.

روغن کنجد یکی از روغن های اشباع نشده و مفید برای بدن است و در آمریکای شمالی و کانادا به مقدار زیاد مصرف می شود و دلیل آن این است که این روغن نه فقط کلسترول بدن را بالا نمیبرد بلکه آن را کاهش هم می دهد.

برای تهیه روغن کنجد معمولا دانه ها را می شویند تا رنگ روی آن از بین برود. سید دانه ها را آسیاب کرده و در آب می ریزند تا پوست آن که سبک است روی آب بیاید سپس آن را می گیرند. بعد دانه ها را خشک کرده و در آب جوش میریزند و خمیر می کنند. این خمیر را تحت فشار قرار داده تا روغن آن جدا شود. این روغن را روغن سرد فشار اول می نامند و از تفاله باقیمانده، تحت اثر فشار و گرما، روغنی بدست می آید که به نام روغن گرم یا فشار دوم معروف است که البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد.

تفاله باقیمانده از این مرحله را معمولا برای علوفه دام ها بکار می برند. این تفاله از نظر داشتن مواد پروتئینی غذای خوبی برای گاوهای شیرده است.

اگر می خواهید از روغن کنجد استفاده کنید دقت کنید که روغن سرد فشار اول باشد که بنام First cold pressed معروف است زیرا در اثر حرارت دادن، روغن کنجد خواص خود را از دست می دهند.

خواص داروئی کنجد

از نظر طب قدیم ایران، کنجد گرم و تر است. کنجد بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر به عنوان جانشین گوشت بکار می رود.

• برای چاق شدن و تقویت نیروی جنسی موثر است.
• برای رفع قولنج، کنجد را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید و به مقدار نصف وزن کنجد، مغز بادام پوست کنده را به آن اضافه کنید. آنها را پودر کنید و هر روز به مقدار یک قاشق سوپ خوری از آن بخورید.
• کنجد گرفتگی صدا را از بین می برد.
• نرم کننده معده و روده است.
• برگ کنجد را اگر به سر بمالید باعث رشد و سیاهی موی سر می شود.
• کنجد فشار خون را کاهش می دهد.
• کنجد ضد رماتیسم است.
• برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید است
• دم کرده برگ کنجد اسهال خونی را برطرف می کند.
• روغن کنجد برای رفع تنگی نفس و سرفه خشک و زخم ریه مفید است.
• روغن کنجد سوزش ادرار را رفع می کند.
• از روغن کنجد بجای روغن زیتون در سالاد استفاده کنید.
• ضماد کنجد پوست را نرم می کند، کبودی، تورم و سیاهی پوست را از بین می برد.
• کره کنجد که در کانادا به تاهینی معروف است شبیه ارده می باشد و غذای خوبی برای کودکان است.
• اگر به محض سوختگی، ضماد کنجد به محل سوختگی زده شود، پوست تاول نمی زند و درد نیز از بین می رود.
• اگر ریشه کنجد را در آب بجوشانید و با آب آن موی سر خود را بشوئید، موجب تقویت و سیاهی موی سر خواهد شد.

مضرات کنجد:

کنجد با همه خواصی که دارد، برای معده های ضعیف مناسب نیست؛ زیرا ثقيل الهضم است. اینگونه افراد بهتر است روغن کنجد را با عسل و سرکه بخورند.